Academia Occitana
Plumes acérées
Bertram LARADA
(Montrejau 1581 – id. c. 1635-1637)
La Margalida gascoa.
Si quauque còp jo’t giti ua uelhada,
tos uèlhs beròts entà mi tròp mordents,
còp dessús còp be m’en.hornen dedens
lo caud, lo hred, la ploja, la gelada.
Felitz Gras (Malamort 1844 – Avinhon 1901)
La romança de dama Guirauda.
(Lo romancero provençau, 1887)
Montfòrt a dich a son armada :
« Farem lo sèti de La Vaur, (sètge)
i es estremada
dama Guirauda de Montreau
que fai grand mau :
Grand mau au Crist, a son vicari !
grand mau i sants dau Paradís !
Darrièr si barris,
negra eresia s’espandís.
Aquò se ditz. »
Antonin Perbòsc (Labarta 1861 – Montalban 1944)
LA CANÇON DE LA LAUSETA
Una cançoneta nòva,
la vos dirai,
la cançon de la lauseta
al solelh gai.
I aviá sus nòstre terraire
patz e baudor,
òrts e camps e vits ramairas
en fruch, en flor.
La lauseta bresilhava
de l’alba al ser
sa canturla embriagada
d’ardent esper.
Filadèlfa de Gèrda
Ò ! COMA SON TRISTES ETHS CAMPS.
I
Ò ! Coma son tristes eths camps :
ne mareis, n’arrises, ne cants…
E eras maisons, coma son tristas :
ne vièlh, ne mainat a eras vistas…
E eths camins coma son desèrts :
non s’i ve mes sonque lusèrps…
E quina mort per ’ras camièras :
ne brut d’esclòps, ne son d’esquèras…
E per darrèr quin i hè lèu…
Ò mon Dieu, gardatz-nse de flèu !
Prospèr Estieu (Fendelha 1860 – Pàmias 1939).
Sonet dit a Montsegur lo 7 de junh 1938, davant lo capolièr, los majorals e los manteneires del Felibritge
Quand lo lenhièr orresc flambèt a Monsegur,
faguèt en tèrra d’òc tant espesa fumada
que la nòstra memòria encara es entrumada
e qu’avèm un sadolh de viure dins l’escur.
Regas d’acabament (1901)
A n’A. Fita, le “Guilhaumet” del “Gril” e le companh dels “Gens de Letras”.
I
De sovenença e regrèsses
tot nòble pensament es fait.
De vistis popats ambel lait,
de rebrembadas d’autris èssers,
d’aboliments d’un bon, d’un bèl,
d’aureolats somiars las bròcas,
es çò que teissa pel cervèl
de l’òme, espèrs, creires e tòcas.
Frederic Mistral (Malhana 1830 – id. 1914).
« Il faut, si l’on veut exister, affirmer carrément son existence, en reprenant les traditions de notre littérature méridionale. Il faut expulser hardiment tous les gallicismes et appliquer à nos dialectes modernes le système orthographique des troubadours du XIIIe siècle ». (F.Mistral, letra a Aquiles Mir, 1874).
Le Ramelet Mondin – 1617
Filh de « Raymond Goudelin », lo poèta se fa conéisser en 1610 amb sas « stansos (…) a l’hurouso mémorio d’Henric le Gran », signadas « Goudelin ». En 1617 publica sa primièra edicion del Ramelet mondin, dont la dedicaça a Adrian de Monluc es signada tanben « Goudelin ». Totas las edicions novèlas que seguiràn durant sa vida, puèi fins a 1831 portaràn aquel meteis nom d’autor. Es en 1831 que trobam pel primièr còp la fòrma « Goudouli ». En 1843 serà « Godolin ». Per aquò, en 1862 e 1887, tornarà èsser « Goudelin ». Lo 8 d’agost 1647 lo poèta aviá signat « Goudelin » un document manuscrit pel clavaire de la vila de Tolosa. E es tanben a aquesta epòca que se met en scèna dins una pèça mandada a Pèire de Saportà : « Se tout ouèy moun humou s’amuso / A l’exercici de la Muso / Que d’Arnau-Bernat al Sali, / Porto le noum de Goudeli… ».
Pèir de Garròs (Leitora c. 1525 – c. 1583)
« Car si nous faisons conference de noz dialectes, si nous enquerons diligemment les origines & ethymologies de noz motz, si nous recerchons les liures & documens anciẽns escriptz de main en nostre langue, si nous retenons ce qu’Horace nous monstre en son art poétique, Et sur tout, si nous avõns des Mecenas, nous aurons entre nous asses de Vergiles : comme ie pense en auoir faict quelque petite preuue en cet opuscule ».
(Pèir de Garros, Au lecteur, 1567).