Academia Occitana

Felitz Gras (Malamort 1844 – Avinhon 1901)

La romança de dama Guirauda.
(Lo romancero provençau, 1887)

Montfòrt a dich a son armada :
« Farem lo sèti de La Vaur,                    (sètge)
i es estremada
dama Guirauda de Montreau
que fai grand mau :

Grand mau au Crist, a son vicari !
grand mau i sants dau Paradís !
Darrièr si barris,
negra eresia s’espandís.
Aquò se ditz. »

Lèu si barons tiran l’espasa,
botan lo pè dedins l’estriu,
e sus li grasas,
li soudadièrs dònan lo fiu
a sis espius.

Sònan trompetas emai cimbalas
sus li colinas e dins li vaus.
Bluias e porpalas,
flòtan bandièras, e l’abrivau
ponh li chivaus.

Dama Guirauda, de sa torre,
li vei venir per ailalin
a travèrs morres
a travèrs li blats rosselins
e verds jardins.

Au vèspre, pican a la pòrta :
« - Dama Guirauda, duerbètz-nos !
Fasèm escòrta
a-n-un baron qu’es amorós
ren que de vos ».

« - Mon amant es de raça bruna,
e vautres avètz pelatge ros !
Fai clar de luna :
d’onte venètz entornatz-vos,
traites amorós ! »

« - Vos donarà cavala blanca,
vos donarà bèl anèu d’òr.
L’espasa a l’anca,
apararà fins qu’a la mòrt
vòste bèu còrs ! »

« - Me donariá negra cavala !
Me botariá carcan au còu !
Puèi sot la dala
me clavariá dins un lençòu
sens prendre dòu ! »

Aquò disent, barra l’arquièra,
fai botar li tancas pertot ;
pòrtas e passièras
son pesteladas emé d’escrós
e de ferrous…

Li chivalièrs, brandant la tèsta,
lors se retiran corroçats.
Ò ! malapèsta !
Subran lo sèti es començat,
e ben possat !

Plòu de calhaus, plòu de presina,
plòu de carrèus e de pertrais ;
a plena aisina,
l’òli bolhent d’amont se trais.
I a grand esfrai !

Li boçons tabason li pòrtas,
lis òmes pican di destrau,
de tala sòrta
que, dintre li pòsts d’un portau,
fan un grand trauc !

Tanlèu lo sang cor per carrièras,
carrejant tèsta e braç copats !
Mai la darrièra,
dama Guirauda a sucombat
dins lo combat :

Li marrits gents de la crosada,
lis òmes qu’an pelatge ros,
l’an tirassada,
e puèi l’an tracha emé corroç
au fons d’un potz !

Au fons dau potz encar sospira.
Alòr li clèrcs e li ribauds,
emé grand ira,
l’an acabada a còps de paus
e de calhaus !

I a sièis cents ans qu’es aclapada !
Mai, s’au potz anatz escotar,
sot li calada,
ausiretz una votz cantar
la libertat.