Academia Occitana

En 1980, uèit ans après la publicacion de son lexic occitan-francés, Rodgièr Barta ne fa paréisser una seconda edicion. Modificada. Après una vida de fidelitat a l’òbra d’Alibèrt, aquel òme disciplinat aviá manjat son capèl coma li èra recomandat, e ara se torna arborar. La publicacion recenta del « Pichon diccionari » de Jacme Taupiac i es de segur per quicòm. Mas coma aqueste, paradoxalament, aviá causit la fòrma fach al lòc de fait, lo seguís sus aquela posicion que sembla far l’unanimitat - sol Andrieu Lagarda non a falhit - e se n’explica sul ton gata-suau que li coneissèm de còps : « Ne resulta per ieu l’obligacion de rectificar quauques solucions preconisadas [preconizadas] dins l’avantprepaus de mos lexics, de modificar, prumièrament lo caractèr tipologic preferencial de fait al profit de fach, d’ara enlà majoritari… ». Barta vòl dire que son passats d’una vision panoccitana a una vision lengadociana de la lenga. O mòstra tanben aquí dins la causida de son vocabulari.

Mas, a part aquela funèsta contradiccion qu’accèpta de racacòr, la lectura de Taupiac l’a encoratjat a tornar als « fondamentals », de n’acabar dins son obratge amb las farlabicas dels « *renovadors ». Dins l’edicion de 1972, s’èra daissat anar a preconizar *prosador, *ordenador, *numerador, *commutador, *expedidor, etc. mas es tornat aquí a la realitat e a la règla dels mots sabents d’Alibèrt : prosator, ordinator, organizator, tritz, numerator, commutator, expeditor, tritz…

Corregís tanben los castelhanismes de mòda que descaran la lenga e rendon de còps lo mot imprononciable. Escriviá en 1972 pels noms de païses : *Austràlia, *Bulgària, *Iogoslàvia, *Polònia, *Romània, mas *Occitània e Occitania. En 1980, retròba las fòrmas condreitas : Albania, Australia, Bulgaria, Iogoslavia, Polonha, Romania e Occitania. Disiá *Mèssias, e ditz ara Messias. Per Occitania, es un crit de revòlta, e merita una definicion : « Occitania, Occitanie : territoire où l’occitan est la langue historique et naturelle » (p. 362). Non es pas mai question per el de tolerar « *Occitània ». Felix Castan partejava sa colèra en paraulas mens causidas.

Un darrièr remòrs : « Cresi qu’una normalisacion [normalizacion] estricta (per exemple nuèch sul modèl de fach), qu’impausa la dignitat de la lenga, enebís pas l’emplec d’autras fòrmas (nuèit, nuòch) dins una practica liberala » p. 16. Es evident que dins son esperit « nuèit » demorava la solucion per un occitan estandard destinat a totes los Occitans.

… e de paraulas profeticas : « L’occitan general unitari de nòstre temps se pòt pas concebre dins l’artifici, la farlabica ». p. 16.

Rodgièr Barta, filh de l’escrivan occitan Emili Barta, el-meteis escrivan e lexicografe occitan, agregat de letras, moriguèt en 1981, pauc après la parucion de son lexic occitan-francés « revist e aumentat ». Redigit dins la fe de l’avenir de nòstra lenga, aqueste obratge es tanben, sus mai d’un punt, un preciós testimoniatge.

J.P.