Academia Occitana

Se vos volètz assabentar sus lo que dins son país d’origina apelan « René d’Anjou », lo rei de Nàpols (Angièrs 1409 – Ais 1480) qu’èra tanben comte de Provença e de Forcalquièr, lo veiretz lèumens designat sus Wikipedia amb son prenom çai-sus, quinas que sián las variantas linguisticas. Lèumens, disèm, perque i a una excepcion : en occitan lo dison « Rainièr ». E nòstres amics romaneses e catalans, per apondre una informacion a lor biografia del personatge, precisan en consequéncia qu’en occitan s’apèla… Rainièr. Per aquò, Frederic Mistral nos a daissat una nòta (TDF p. 746) sus aquela question ont reconeis que lo sieu prenom vertadièr en occitan es plan Renat e que lo deu a un sant popular d’Angièrs, sa vila natala. E quand la tradicion nos conta qu’aquel sant evesque d’Angièrs foguèt puèi evesque de Sorrento, prèp de Nàpols, las causas s’esclairan un pauc mai. Quant a l’istòria, nos mòstra qu’aquel prenom emblematic de l’ostal d’Anjau non èra conegut fins al s. XVIII que dins sas ancianas possessions d’Anjau, de Lorrena e de Provença. Cal doncas admetre que los Provençals faguèron una confusion entre lo prenom de lor comte dins sa version francesa e lo, mai conegut d’eles, de Rainièr. E aital « le roi René » se metamorfosèt jol solelh de Provença en rei Rainièr. Sembla qu’aquò amusèt l’interessat car, dins una pastorala siá, las « Amours de Régnault et de Jehanneton », ont se met en scèna amb sa molhèr Joana de Laval, l’eròi masculin pòrta un nom (Rainald) pro vesin d’aqueste.

D’efièit, Rainièr es plan atestat dins l’antroponimia occitana. Demest qualques figuras celèbras, podèm citar Rainièr de Pisa, trobador italian vengut religiós, canonizat en 1591 e sant venerat en Provença, o encara Rainièr, evesque de Marselha del temps de la crosada albigesa. Sense oblidar los princèps de Monegue.

Mas un pauc d’etimologia :

Renat : es un nom aparegut a l’epòca dels primièrs crestians (en latin, Renatus) e vòl dire lo qu’es nascut un segond còp : lo qu’es estat batejat.

Rainièr : es un nom d’origina germanica, benlèu gòta (Ragin-hari : « conseil » + « armée »), puèi latinizat en Raginarius. Lo primièr radical es comun a Raimbald, Raimbèrt, Raimond, Rainald, Rainoard… Lo segond a Aribèrt (sovent alterat en Alibèrt), Aribald, Astièr, Autièr, Galtièr…

En conclusion, coma per Remèsi e Romieg ja evocats, Renat e Rainièr non son pas de variantas « lengadocianas » e « provençalas » d’un meteis prenom, mas - malgrat la plasenta confusion istorica provençala - de prenoms occitans diferents.

J.P.