Es Maria que parla. Sabi que parla un occitan remirable, mas ara non vòl parlar qu’en francés. Me sembla que jogatz, me ditz, quand nos ausís parlar occitan, e soritz a cada pèca o a las ipercorreccions obligadas dins lo viatic dels neolocutors. Per ela, l’occitan èra la lenga de l’ostal, la siá lenga mairala, alavetz que per plan de nosautres non foguèt que la dels adultes, quitament se, los dròlles, non èrem sords. Per ela, la lenga, cada mot de la lenga, la remanda al passat sieu de joventa sense gaug, a una realitat encara viva de pauretat e de frustracions. La liberacion psicologica, morala, intellectuala li venguèt pel francés. Coma una aura fresca, me torna, sus un ton gentilament provocator. Li parli dels dos sègles d’abrutiment jacobin, de la nòstra alienacion, de la vergonha. Me ditz que non renega res, que non a pas vergonha, qu’es quicòm mai coma aviái comprés. Non i pòt res, li sembla que jogam.
Acabi de legir una declaracion solemna, urbi et orbi, d’un important responsable occitanista, aquesta escrita dins lo parlar alpenc (perfèitament occitan) de son vilatge e me demandi cossí serà recebuda pels estatjants de Loras de Varossa, de Segòs e d’Escanacrabas. E me remembri Maria encara quand m’acompanhèt al teatre, a Tolosa, per una pèça en occitan provençal (plan pedagogica e de bon compréner per un public mesclat), e qu’una persona sus scèna ne faguèt una presentacion dins un silenci religiós en gascon (perfèitament occitan) de Bigòrra auta : aquò li rapelava la messa en latin.
J. P.
