Academia Occitana

D’unes, sembla que non sabon, o qu’an desbrembat…

Non vos parlarai pas de la via eracleana, nimai de la via domiciana, nimai del latin evoluït de Narbonesa que passava delà la sèrra de l'Albera… Començarem pel reialme de Tolosa dels sègles V e VI, que s’espandiguèt de Lèire al sud d’Espanha. Aqueste reialme que davant la butada franca, sa capitala passèt de Tolosa a Narbona e de Narbona a Barcelona… A l’ora de la Reconquista, es a Tolosa que lo rei d’Aquitània Loís lo Piós, en preséncia dels caps militars màgers, lo duc Guilhèm « del corb nas » e lo duc Sanç, « princèp dels Gascons », acampèt lo plaid ont se decidiguèt la deliurança de Barcelona, e atal se fondèt en 801, fàcia al poder de Cordoa, la marca hispanica, futura Catalonha. Atal, lo reialme d’Aquitània d’entre Lèire, Pirenèus e Ròse se perlonguèt fins a l’Ebre. Es del comte Belon de Carcassona d’aquel temps que serà eissuda la dinastia comtala dels sègles seguents, e es dels maridatges alvernhats (branca guilhemida) e roergats (branca raimondina) que li vendràn los noms de Guillem (Guilhèm), Ramon (Raimond) e Ermengol (Ermengaud). Als sègles XII e XIII, los comtes de Barcelona seràn tanben, per maridatges, comtes de Provença. E se sap pro qu’a la velha de la batalha de Murèth ont foguèt tuat, lo rei Pèire d’Aragon aviá recebut l’omenatge del comte de Tolosa e de sos aliats : èra reconegut per eles coma sobeiran… Sul plan demografic, d’Occitans son venguts de longa repoblar las tèrras de la marca devastadas per las guèrras. Fins al sègle XIX, los pairolièrs alvernhats o autres trabalhaires coneisseràn lo camin de Catalonha abans lo de París, e an daissat de traças dins la patronimia locala (Gasc, Girbau…). Sul plan literari, se sap que fins a Ramon Llull (s. XIII-XIV), la lenga comuna occitana regnarà en Catalonha. Coneissèm l’adesion de la Catalonha al movement renaissentista de Frederic Mistral e lo nom de « llemosí » que donavan a lor lenga. Coneissèm l’ajuda de Barcelona a las edicions occitanas de la primièra mitat del sègle XX e l’influéncia de la poësia catalana sus la poësia occitana d’aquel temps. E sabèm qu’aquela solidaritat es totjorn viva, e que l’aventura seguís.

J.P.