Academia Occitana

Dins sa gramatica de 1935, Loís Alibèrt ditz quicòm de plan estranh que degun a çò que sàpia non a jamai relevat (ed. 1976, p. 5) : « Avèm negligit d’estudiar lo parlar ribeiragués e sarladés del Peirigòrd meridional per defugir d’èsser acusat de megalomania lengadociana ». Atal, sabiá, lo mèstre, que d’unes parlars del nòrd de Dordonha apartenián scientificament a l’occitan central - el disiá « lengadocian », una enormitat melhor acceptada - mas non ne parlava pas per de rasons purament subjectivas, per non èsser criticat per d’ignorants. Dordonha doncas, una mena de Rubicon qu’Alibèrt non gausèt pas gasar per anar mai luènh encara, benlèu cap a l’occitan septentrional. E tres quarts de sègle aprèp, ne sèm encara aquí, a campejar sus las ribas de Dordonha, de Garona, de Ròse, amb sus l’esquina tot lo pes de l’eretatge felibrenc e maurassian… Lo gramatician nos explica endacòm mai que son airal s’arrèsta a las isoglòssas ca/cha al nòrd, f/h a l’oèst e los/li a l’èst. Mas qué valon aquestes limits (plan discutibles !) quand sabèm qu’en occitan, a qualques punts prèp, la morfologia e la sintaxi son comunas ? La noveltat, ara, delà las illusions o los mites, es la publicacion de diccionaris gascons, lemosins, alvernhats, gavòts, provençals, lengadocians que confirman - sovent malgrat los esfòrces de sos autors -, l’unitat prigonda de la lenga. Fin finala, sense se’n mainar, an passat lo Rubicon dins l’autre sens.

J.P.