Academia Occitana

À terme, si la planification linguistique réussit dans les sept déclinaisons proposées [los estandards regionals], un Commingeois devrait pouvoir se faire comprendre en gascon standard dans un bureau de poste à Antibes… Aital parlava Domèrgue Sumien. Comengés que Comengés, foguèri temptat de far l’experiéncia e justament Florian coneissiá una postièra d’Antíbol que parlava lo provençau generau. Çò mai malaisit per ieu foguèt d’apréner lo bearnés que, coma cadun o sap, correspond al gascon generau. Per m’ajudar, prenguèri amb ieu lo preciós diccionari gascon de Guilhèmjoan que dona los mots que los Gascons non Bearneses non coneisson pas e non dona los que coneisson. Renoncièri çaquelà a far seguir lo pichon diccionari provençal de Blanchet, tant crenhái d’emplegar involontàriament qualque expression calhòla qu’aqueste autor n’es tan lepet. Fin finala, a la pòsta d’Antíbol, tot se passèt plan : la postièra èra plan genta (Florian aviá rason), li demandèri, e comprenguèt sense dificultat, de pesar una letra a un amic (per sa documentacion, un estudi de X. Ravièr sus la lenga ibèra) mas me calguèt tirar un palm de lenga per dire de la sagelar per çò que lo diccionari del CREO de Provença disiá « timbrar »… Me demorava de la convidar a sopar : minjar/ manjar, béver / beure, tot anava plan per çò fondamental. Aviái fait çò que caliá, candèlas, Bandòl, orsinada.... Escambiàvem coma podiam amb un vocabulari causit e aviái capitat de li préner la man. Mas cometèri l’error fatala (coma cap d’occitanista non nos escotava, per comoditat, nos èriam meses a l’anglés). Li volguèri expausar que l’idèa d’una convergéncia dels dialèctes entre eles èra una engana, e que la solucion, coma o preconiza l’Academia, seriá puslèu de far convergir tant coma se pòt los dialèctes cap a l’occitan estandard, el-meteis essent constituït a partir d’elements comuns a totes sus l’ensemble del territòri. Ja al començament de ma frasa, Aurelia aviá retirada sa man e abans que l’acabèsse aviái recebuda sa servieta en plena cara. Non auriái degut dire qu’èri de l’Academia mas, benlèu l’ambient e lo vin de Bandòl, aquò m’aviá escapat.

J. P.