Academia Occitana

Lo mot « Aquitaine » apareis pel primièr còp en francés jos la pluma d’un Occitan, Pèir de Marca dins son Histoire de Béarn, en 1640. Servís a designar lo país dont parla Cesar, puèi la província antica. Es a la meteissa epòca qu’es représ en occitan pel poèta gascon Guiraud d’Astròs : « es Aquitània nomentada / per l’aiga qu’a gran quantitat / Dieus e natura i an botat ». Doncas, tot aquel mond fan los sabents, Marca a partir del latin e d’Astròs (que s’engana sus l’etimologia, coma lo Robert encara uèi) a partir del francés. En occitan, lo mot aviá coneguda una evolucion normala e se parlava d’Aguiana o de Guiana, e administrativament del govèrn de Guiana e Gasconha. Al sègle XIX, los geografes tornèron préner en francés lo nom Aquitaine per comoditat. Se parlèt de bassin aquitain. Aital, tornar, los Occitans adoptèron Aquitània per un emplec mai larg. Lo mot Occitania es un mot latin, que trobam escrit amb una sola « c » al sègle XVII dins una pèça liminària de las òbras de Godelin : « Poëta felix, / Qui, dum nostræ ocitaniæ.. ». Al sègle seguent, la gravadura del grand bas-relèu dels Ponts Bessons a Tolosa, per Francés Lucàs, designarà en latin la figure centrala jol nom de « Occitania ». A la meteissa epòca, avèm lo famós « Je te salue, ô belle Occitanie » del poèta lengadocian Florian. Doncas, es del francés qu’aqueles noms son passats a l’occitan e non es la pena de pretendre a una tradicion nòstra de prononciacion. Per « Aquitània » avèm una « pròva » al s. XVII, puèi l’acostumança. Per « Occitania », non avèm res, e Mistral cita « Occitania » e « Occitaniá ». Peiròta fa rimar « Occitania » e « tirania ». Donc, la vertat es que per nosautres, « Occitania » es un mot sabent (coma « Septimania ») que se deuriá prononciar coma « farmacia ». Aital disián la generacion de 1945, e me remembri las colèras de F. Castan sus aquel sicut. Podèm causir un autre biais, arbitrari segur, mas sense nos contar de cracas.

J.P.